Kuzey Kore’nin resmi para birimi, “Won” (KPW) olarak adlandırılır ve ülkenin kapalı ekonomik yapısının bir yansımasıdır. Bu para birimi, uluslararası ticarette neredeyse hiç kullanılmaz ve yalnızca ülke içinde geçerlidir. Kuzey Kore Won’u, hükümetin sıkı denetimi altında olduğu için döviz kurları ve para politikaları da oldukça farklı bir yapıya sahiptir. Bu yazıda Kuzey Kore Won’unun özellikleri, tarihçesi, kullanım alanları ve para birimi üzerindeki ekonomik etkileri ele alınacaktır.
Kuzey Kore Para Birimi Won Nedir?
Kuzey Kore Won (KPW), ülkenin resmi para birimidir ve yalnızca yerel halk tarafından kullanılabilir. Uluslararası ticarette kabul görmeyen bu para birimi, özellikle turistler ve yabancılar için sınırlı erişime sahiptir. Won, 100 chon’a bölünür, ancak küçük birimlerin günlük kullanımda nadiren yer aldığı bilinir. Banknotlar ve madeni paralar farklı değerlerde basılır ve devlet tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilir. Resmi döviz kuru ile kara borsa kuru arasında büyük farklar olması, Kuzey Kore ekonomisinin kapalı ve kontrol altındaki yapısının en büyük göstergelerinden biridir.
Kuzey Kore Won’unun Tarihçesi
Kuzey Kore Won’unun kökeni, 1947 yılına dayanmaktadır. Kore Yarımadası’nın bölünmesinden sonra Güney Kore kendi para birimi olan Kore Won’unu kullanırken, Kuzey Kore de kendi bağımsız para birimini oluşturdu. İlk dönemlerde Sovyet rublesine dayalı bir değerleme sistemi benimsenmiş olsa da, zamanla Kuzey Kore Won’u bağımsız bir para birimi haline geldi. 2009 yılında hükümet, büyük bir para reformu yaparak eski Won’u yeni Won ile değiştirdi. Bu reform sırasında halkın birikimleri ciddi şekilde zarar gördü ve ekonomik istikrarsızlık yaşandı.
Kuzey Kore Won’unun Kullanım Alanları
Kuzey Kore Won, yalnızca yerel halkın günlük alışverişlerinde kullanılır. Turistlerin ve yabancı diplomatların Won kullanması yasaktır; bunun yerine, özel döviz kuponları ya da euro, dolar ve yuan gibi yabancı para birimleri kabul edilir. Won’un yalnızca yerel piyasada geçerli olması, ülkenin döviz rezervlerinin kontrol altında tutulmasına ve hükümetin para politikalarını sıkı bir şekilde yönetmesine olanak sağlar.
Resmi ve Kara Borsa Kurları
Kuzey Kore’de resmi döviz kuru ile piyasa döviz kuru arasında büyük farklar bulunur. Devlet tarafından belirlenen resmi kur, çoğunlukla piyasa değerinin çok altında kalır. Bu durum, kara borsa piyasasının gelişmesine neden olmuştur. Özellikle Çin yuanı ve ABD doları, kara borsada sıkça kullanılan yabancı para birimleridir. Bu fark, ekonomik istikrarsızlık ve enflasyonun önemli göstergelerinden biridir.
Para Birimi Üzerindeki Devlet Kontrolü
Kuzey Kore hükümeti, Won’un dolaşımı ve döviz işlemleri üzerinde sıkı bir denetim uygular. Bankalar, yalnızca devlet kontrolünde çalışır ve yabancı para birimlerinin değişimi sınırlıdır. Ayrıca, büyük para transferleri ve döviz işlemleri sıkı bir şekilde izlenir. Bu kontrol mekanizması, Kuzey Kore’nin kapalı ekonomik yapısının en belirgin özelliklerinden biridir.
Kuzey Kore Won’unun Ekonomik Etkileri
Kuzey Kore Won’unun uluslararası piyasada kabul görmemesi, ülkenin ekonomik izolasyonunu daha da derinleştirir. Döviz rezervlerinin sınırlı olması ve kara borsa faaliyetlerinin artışı, enflasyon ve ekonomik belirsizlik yaratır. Ayrıca, halkın döviz kurlarına erişiminin kısıtlı olması, alım gücünü doğrudan etkiler.
Sıkça Sorulan Sorular
Kuzey Kore Won’u ile ilgili en merak edilen soruların cevaplarını aşağıda bulabilirsiniz.
Kuzey Kore’de turistler Won kullanabilir mi?
Hayır, turistlerin Kuzey Kore Won’u kullanmasına izin verilmez. Turistler genellikle euro, dolar veya yuan gibi yabancı para birimleriyle alışveriş yapar. Ayrıca, belirli döviz kuponları da turistlere sunulabilir.
Kuzey Kore Won’unun döviz kuru nasıldır?
Kuzey Kore’nin resmi döviz kuru ile kara borsa kuru arasında büyük farklar bulunmaktadır. Resmi döviz kuru genellikle piyasa değerinin çok altında belirlenir ve bu durum kara borsanın gelişmesine yol açar.
Kuzey Kore’de hangi para birimleri yaygın olarak kabul edilir?
Kuzey Kore’de yerel Won haricinde, euro, ABD doları ve Çin yuanı sıkça kabul gören yabancı para birimleridir. Bu paralar genellikle turist bölgelerinde ve özel mağazalarda kullanılır.
Kuzey Kore Won’unun değeri neden düşük?
Kuzey Kore’nin kapalı ekonomik yapısı, uluslararası ticaretin kısıtlı olması ve hükümetin sıkı para politikaları, Won’un değerinin düşük kalmasına neden olur. Ayrıca, enflasyon ve döviz kuru farkları da bu durumu etkiler.
Kuzey Kore’de kara borsa neden bu kadar yaygındır?
Resmi döviz kuru ile piyasa kuru arasındaki büyük fark ve döviz işlemlerinin kısıtlanması, kara borsanın yaygınlaşmasına neden olmuştur. Halk, genellikle daha gerçekçi piyasa değerlerinden işlem yapmak için kara borsaya yönelir.
Kuzey Kore Won’unun madeni para ve banknot çeşitleri nelerdir?
Kuzey Kore Won’unun çeşitli madeni para ve banknotları bulunmaktadır. Banknotlar genellikle 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 Won gibi farklı değerlerde basılır. Madeni paralar ise günlük hayatta nadiren kullanılır.
Kuzey Kore’de döviz bozdurmak mümkün mü?
Evet, ancak döviz bozdurma işlemleri yalnızca devlet kontrolündeki bankalarda yapılır ve resmi kurdan işlem yapılır. Bu nedenle kara borsada döviz bozdurmak daha yaygın ve avantajlı bir yöntem olarak tercih edilir.
Kuzey Kore’de Won dışında hangi ödeme yöntemleri kullanılabilir?
Kuzey Kore’de nakit ödeme en yaygın yöntemdir. Bunun yanında, turistler için belirli mağazalarda yabancı para birimleri ve döviz kuponları da kabul edilebilir. Kredi kartı kullanımı ise neredeyse yok denecek kadar azdır.
