Yargı süreci, adaletin sağlanması için belirli kurallar ve aşamalara dayalı bir sistemdir. İlk derece mahkemelerinde verilen kararlar, taraflarca hukuka aykırı olduğu düşünüldüğünde üst mahkemelere taşınabilir. Türkiye’de bu süreçte en üst yargı mercii olan Yargıtay, temyiz başvuruları sonucunda verilen kararların hukuka uygunluğunu denetler. Hakimin verdiği kararın Yargıtay tarafından bozulup bozulamayacağı, bu süreçte dikkat edilen unsurlar ve temyiz sürecinin işleyişi konularında birçok detay bulunmaktadır.
Yargıtayın Görevi ve Yetkileri
Yargıtay, Türkiye Cumhuriyeti’nin en yüksek temyiz mahkemesidir ve ilk derece mahkemelerinin verdiği kararların hukuka uygunluğunu denetler. Bu denetim, yalnızca hukuki denetimle sınırlıdır; Yargıtay, maddi olayların değerlendirilmesi ve delil takdiri yapmaz. Hakimin verdiği kararın yasaya aykırı olduğu tespit edilirse Yargıtay, bu kararı bozabilir. Ancak Yargıtay’ın verdiği bozma kararının ardından dava yeniden görülür ve karar, ilgili mahkemeye iade edilir.
Hakimin Verdiği Kararın Yargıtay Tarafından Bozulma Sebepleri
Yargıtay, hakimin verdiği kararı belirli durumlar altında bozabilir. Bu sebepler, hukuka aykırılık durumlarının tespiti ile ilgilidir ve çoğunlukla usul ya da esas yönünden yapılan hatalara dayanır.
Usul Hataları
Usul hataları, yargılama sürecinde takip edilmesi gereken prosedürlerin eksik ya da yanlış uygulanmasından kaynaklanır. Delillerin eksik değerlendirilmesi, tarafların savunma haklarının ihlali veya mahkemenin yetkisiz olduğu bir davaya bakması gibi durumlar usul hatalarına örnektir. Yargıtay, bu tür hataları tespit ettiğinde hakimin verdiği kararı bozabilir.
Esas Hataları
Esas hataları, mahkemenin somut olayda kanun hükümlerini yanlış ya da eksik uygulamasından kaynaklanır. Yanlış hukuki değerlendirme, maddi hatalar veya yasal düzenlemelere aykırı kararlar esas hatalarına girer. Yargıtay, bu tür hatalarda da hakimin verdiği kararı bozma yetkisine sahiptir.
Yargıtay’ın Bozma Kararının Sonuçları
Yargıtay’ın verdiği bozma kararı, yerel mahkeme açısından bağlayıcı değildir. Yerel mahkeme, Yargıtay’ın bozma gerekçelerini dikkate alarak yeni bir karar verebilir ya da önceki kararında direnebilir. Direnme kararı, Hukuk Genel Kurulu’na taşınabilir ve bu aşamada kesin bir hüküm verilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Hakimin verdiği kararların Yargıtay tarafından incelenmesi süreciyle ilgili merak edilen sorulara açıklayıcı cevaplar sunuyoruz.
Yargıtay, her kararı bozar mı?
Hayır, Yargıtay yalnızca hukuka aykırılık tespit ettiğinde bir kararı bozar. Usul ve esas yönünden yapılan hatalar, bozma sebebi olabilir.
Yargıtay’ın bozma kararı kesin midir?
Yargıtay’ın bozma kararı, yerel mahkeme için bağlayıcı değildir. Yerel mahkeme, Yargıtay’ın görüşüne uymak zorunda kalmadan önceki kararında direnebilir.
Hakimin verdiği karara karşı ne kadar sürede Yargıtay’a başvurulabilir?
Temyiz süresi, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftadır. Bu süre içinde temyiz başvurusu yapılmazsa karar kesinleşir.
Yargıtay’ın onama kararı ne anlama gelir?
Onama kararı, yerel mahkemenin verdiği kararın hukuka uygun olduğunun Yargıtay tarafından kabul edilmesi anlamına gelir. Bu durumda karar kesinleşir.
Hukuk Genel Kurulu nedir?
Hukuk Genel Kurulu, Yargıtay’ın yerel mahkeme ile görüş ayrılığına düştüğü direnme kararlarını inceleyen en üst karar merciidir. Hukuk Genel Kurulu’nun verdiği kararlar kesin ve bağlayıcıdır.
Yargıtay kararı düzeltilebilir mi?
Yargıtay kararlarına karşı karar düzeltme başvurusu yapılabilir; ancak bu başvuru, belirli ve sınırlı şartlar altında kabul edilir.
Hangi davalar Yargıtay’a taşınabilir?
Belirli bir temyiz sınırını aşan davalar ve kanun gereği Yargıtay incelemesine tabi olan davalar temyiz edilebilir.
Yargıtay’a başvuru ücreti var mıdır?
Evet, Yargıtay’a temyiz başvurusu için belirli bir harç ve masraf ödemesi gereklidir. Bu ücret, davanın niteliğine ve mahkemeye göre değişiklik gösterebilir.
