Abdest, İslam dininde namaz ve diğer ibadetler için gerekli olan bir temizlik şartıdır. Ancak günlük yaşamda yapılan bazı eylemler abdestin geçersiz olmasına neden olabilir. Bu durumlar arasında uyku da sıkça merak edilen konulardan biridir. Peki, uyumak gerçekten abdesti bozar mı? Bu yazımızda uyumanın abdesti bozup bozmadığını, hangi durumlarda abdestin geçersiz sayılacağını ve farklı mezheplere göre bu konunun nasıl değerlendirildiğini ele alıyoruz.
Uyku Abdestin Bozulmasına Neden Olur mu?
Uyku, kişinin bilinç düzeyini etkileyen bir durum olduğu için abdestin bozulup bozulmaması konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Genel olarak İslam alimleri, bilinç tamamen kapanmışsa abdestin bozulacağını ifade etmektedir. Ancak kısa süreli ve hafif uykular için farklı yorumlar mevcuttur.
Hangi Durumlarda Uyku Abdesti Bozar?
Uyku sırasında abdestin bozulup bozulmadığını belirleyen birkaç önemli faktör bulunmaktadır.
Derin Uyku
Eğer kişi derin bir uykuya dalmış ve çevresindeki olayları fark etmeyecek bir duruma gelmişse, abdestinin bozulduğu kabul edilir. Çünkü bilinç tamamen kapanmış ve bedensel kontrol azalmış olabilir.
Hafif Uyku
Kişi uyku sırasında çevresindeki sesleri duyabiliyor, vücut kontrolünü kaybetmiyorsa ve bilinç hâlâ açıksa, bu durumda abdestin bozulmadığı kabul edilir. Özellikle kısa süreli uyuklamalar bu gruba girer.
Oturur Pozisyonda Uyuma
Kişi dik oturur halde, vücudu tamamen gevşemeden ve yere düşmeden uyuyorsa, bu durumda genellikle abdestin bozulmadığı kabul edilir. Ancak sırt üstü ya da yan yatarak uyunduğunda, kontrol kaybı olabileceği için abdestin bozulduğu düşünülmektedir.
Mezheplere Göre Uyku ve Abdestin Bozulması
İslam’da dört büyük mezhep bu konuda farklı görüşler ileri sürmektedir.
Hanefi Mezhebine Göre
Hanefi mezhebinde, derin uyku abdesti bozar ancak oturur halde hafif uyuklamak abdesti bozmaz. Kişi uyurken tamamen gevşeyip kontrolü kaybetmişse abdestini yenilemesi gerekir.
Şafii Mezhebine Göre
Şafii mezhebinde, ister hafif ister derin olsun, her türlü uyku abdesti bozar. Uyku, bedensel kontrolün kaybolması anlamına geldiğinden, uyuyan bir kişi yeniden abdest almalıdır.
Maliki Mezhebine Göre
Maliki mezhebinde, uyku tek başına abdesti bozmaz. Ancak kişi uykuda gaz çıkardığından şüpheleniyorsa ya da tamamen kontrolünü kaybetmişse abdest tazelenmelidir.
Hanbeli Mezhebine Göre
Hanbeli mezhebinde, Hanefi mezhebine benzer bir görüş vardır. Derin uyku abdesti bozar, ancak oturur vaziyette kısa süreli hafif uyku abdesti bozmaz.
Uyku Abdesti Bozarsa Ne Yapılmalıdır?
Eğer kişi uyuyup da abdestinin bozulduğuna inanıyorsa, tekrar abdest alarak ibadetine devam etmelidir. Abdestin geçerliliğinden emin olunmadığı durumlarda, yeniden abdest almak en doğru yöntemdir.
Sıkça Sorulan Sorular
Uyku ve abdest konusu ile ilgili en çok merak edilen sorular aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır.
Uyumak abdesti kesin olarak bozar mı?
Uyku, kişinin bilinç durumuna bağlı olarak abdesti bozabilir. Eğer derin bir uykuya dalınmışsa abdest bozulur, ancak hafif ve kısa süreli uyuklamalar abdesti bozmaz.
Yatarak uyumak abdesti bozar mı?
Evet, yatarak uyumak genellikle abdesti bozar. Çünkü bu durumda kişi bilinç kaybına uğrayabilir ve beden kontrolünü tamamen kaybedebilir.
Oturur pozisyonda uyuklamak abdesti bozar mı?
Eğer kişi oturur halde uyukluyor ve çevresini algılamaya devam ediyorsa abdest bozulmaz. Ancak tamamen gevşemiş ve bilinç kapanmışsa abdestin yenilenmesi gerekir.
Gözleri kapatıp kısa süreli dinlenmek abdesti bozar mı?
Hayır, gözleri kapatıp dinlenmek uykuya dalınmadığı sürece abdesti bozmaz. Uykuya geçiş olup olmadığına dikkat edilmelidir.
Şafii mezhebine göre hafif uyku abdesti bozar mı?
Evet, Şafii mezhebine göre hafif ya da derin fark etmeksizin her uyku abdesti bozar. Bu nedenle kısa süreli bile olsa uyuyan bir kişi yeniden abdest almalıdır.
Uykuda gaz kaçırmak abdesti bozar mı?
Evet, uykuda gaz kaçırmak abdesti bozar. Eğer kişi uyandığında gaz çıkardığını fark ederse, abdestini tazelemesi gerekir.
Bir kişi uyurken yanındaki kişinin abdesti bozulur mu?
Hayır, bir kişinin uyuması yanındaki kişinin abdestini bozmaz. Abdest kişisel bir ibadet olduğu için sadece kişinin kendi durumuna bağlı olarak geçerliliğini korur ya da kaybeder.
Uyandıktan sonra abdest alıp almamak nasıl anlaşılır?
Eğer kişi uyandıktan sonra bedensel kontrolünün olup olmadığını hatırlamıyorsa, emin olmak adına abdest alması daha doğru olacaktır. Özellikle uzun süreli uykularda abdestin yenilenmesi tavsiye edilir.
